Vierkante meter volkstuintjes

Zomer 2007 ben ik uitgenodigd door Anke Mellin en Dorit Croissier voor een 10-daags kunstsymposium; het Internationale Natuurkunstforum in Licherode, Duitsland (dichtbij Kassel). 23 kunstenaars uit 11 verschillende landen werden uitgenodigd om kunstwerken te realiseren langs een fietsroute door vijf gemeenten en de vallei van rivier de Fulda. Ook werd elke kunstenaar in contact gebracht met een bewoner uit deze omgeving; de godmother of godfather. Een persoonlijk contact en hulp om de regio te leren kennen.Thema van het symposium was duurzaamheid. Ik was benieuwd hoe het in een overwegend agrarisch gebied zat met de cultuur, geschiedenis en de toekomst van het volkstuinieren.

Voor Licherode en aangrenzende gemeenten heb ik het project ‘Bio Allotment Gardens Everywhere’ bedacht: het door mij plaatsen van kleine moestuinen (1x1 meter) in de privé tuinen van bewoners van deze gemeenten. Zij werden hierbij tevens uitgenodigd voor een cursus ‘biologisch tuinieren. Aan de bewoners werd gevraagd om een stukje grondoppervlak van hun eigen tuin af te staan voor deze 'mini volkstuin'. Door een stukje van hun voortuin ter adoptie af te staan werd een commitment voor het project gemaakt; Men is zelf verantwoordelijk voor een 'groentebiotoop' door bewust bezig te zijn met de plek; de grond, irrigatie en vruchtbaarheid. Ook kan op deze manier contact met andere bewoners gelegd worden op een centrale ontmoetingsplek, bijvoorbeeld bij een composthoop om ideeën en ervaringen uit te wisselen.

Qua duurzaamheid valt in de omgeving Hessen nog wat te leren voor Nederland. De daken van de huizen zijn geplaveid met zonnepanelen. Bij Kirchhof in Oberellenbach wordt het land geploegd met Bretonse paarden; het graan wordt hier kwalitatief veel beter van, geeft zo veel smakelijker brood en kost geen brandstof voor een tractor. Biologisch eten is de normaalste zaak van de wereld en van hoge kwaliteit. Een reisje naar de omgeving Hessen waard! Ondanks dat er veel kennis op agrarisch gebied in deze omgeving ligt en het moestuinbezit voor veel mensen niet nieuw was, lijkt het hebben van een volkstuin een verdwijnend fenomeen. Ouderen vertelden me vaak dat ze de energie niet meer hebben de tuin bij te houden en hun kinderen geen zin meer hebben in het onderhoud ervan. Jonge mensen waren over het algemeen sowieso niet geïnteresseerd in het hebben van een groentetuin. Ook waren veel voortuinen bestraat of betegeld. Het leek me belangrijk dat het hebben van een volkstuin in deze regio, waar een lange moestuintraditie bestaat, zichtbaar te maken door te zoeken naar contrastrijke, onverwachte plekken voor de volkstuintjes zoals het grote stuk asfalt naast de Heinrich-Auel-Schule in Rotenburg. Ook de volkstuin als kunstproject wekte verbazing en zorgde ervoor dat meerdere mensen een tuintje wilden hebben of hun eigen moestuin met andere ogen bekeken.